Dua Allaha daha yaxın olmaq üçün bir vasitədir
Allah Özünə dua etməyimizə çox əhəmiyyət verir. Bir ayəsində; "de: "Sizin duanız olmasaydı Rəbbim sizə dəyər verərdi mi?" (Furqan surəsi, 77) deyərək duanın əhəmiyyətinə diqqət çəkmişdir. Bu ayədən anladığımız kimi, insanın Allah qatında dəyər sahibi olması dua etməyinə bağlıdır. Çünki dua edən insan hər şeyi yalnız Allahdan istəmiş olar. Allah hər şeyin əsil sahibidir.
Ehtiyacımız olan hər şeyi bizim üçün Allah yaradar. Nümunə olaraq yaşamağımız üçün lazım yeməkləri nəzərdən keçirək. Tərəvəzləri, meyvələri, toyuqları, inəkləri bizim üçün yaradan Allahdır. Ananızı, atanızı və digər bütün insanları yaradan və işlərini görmələri üçün bədəni, ağlı, məlumatı, gücü, qüvvəti, sağlamlığı, imkanı onlara verən də sonsuz qüdrət sahibi olan Allahdır.
Daha əvvəl qeyd etdiyimiz kimi, Allah bu saydıqlarımızı bizim üçün bir nemət olaraq yaratmışdır. Yəni əslində siz önünüzə qoyulan yeməkdən ötrü Allaha borclusunuz. Sonra bu yeməyi yeyə bilməyinizdən ötrü də Allaha borclusunuz. Bunu bir qədər düşünün. Əgər dişləriniz olmasaydı necə çeynəyib udardınız? Mədəniz olmasaydı necə həzm edərdiniz? Həzm sisteminiz olmasaydı yeməyin olması bir işə yarayardımı?
Deməli, sizin gözəl yeməklər yeyib bəslənməyiniz Allahın icazəsi ilə baş verir. Bizə bütün nemətləri verən Allah olduğu üçün meydana gəlməsini istədiyimiz bir hadisə və ya əldə etmək istədiyimiz bir şey olduğunda bunu özündən istəyəcəyimiz yeganə varlıq da Allahdır. Dolayısilə biz də istədiyimiz bütün şeyləri Rəbbimizə dua etməklə istəməliyik.
Bu mövzunu daha yaxşı anlaya bilməyiniz üçün bir nümunə daha verək:
Məsələn, işığı yandırmaq üçün elektrik açarına basarıq. İndi işığı elektrik açarı meydana gətirdi deyə bilərikmi? Əlbəttə ki, xeyr. Elektrik açarı yalnız bir vasitədir. Eləcə də, elektrik cərəyanını çatdıran kabellər. Allah dünyada bir hadisə meydana gətirərkən daim başqa bir şeyi onun səbəbi olacaq şəkildə yaratmışdır. Suyu yaratmışdır. Su anbarlarda su vasitəsilə elektrik istehsal olunur. Kabellər elektrik cərəyanını daşıyır. Lampa işığa çevirir. Amma əslində işığı Allah yaradır. Rəbbimiz istəsə bunların heç biri olmadan da işığı yaradar. Amma Allah bizim ağlımızı işlədərək, dərin düşünərək, vicdanımızı hərəkətə keçirərək Özünə çatmağımızı istəyər. Beləliklə də, ağlımızın, düşünmə qabiliyyətimizin artması nəticəsində həqiqətləri qavramağımızı istəyir.
Suyun axması üçün kranı açarsınız. Amma suyu kran yaratdı və ya borular yaratdı deyə bilərikmi? Eynilə elektrik açarı kimi kran da yalnız bir vasitədir.
Məhz hadisələrə bu şəkildə baxmağı öyrənməliyik. O zaman niyə Allaha dua etməli olduğumuz da aydın olar. Çünki hər şeyin Yaradıcısı yalnız Allahdır.
Ona dua və şükür etməyimizi tələb edən şeyləri yazmağa çalışsaq milyonlarla cildlik kitab ortaya çıxardı. Buna görə də, ətrafınızda bunlara əhəmiyyət verməyən insanların olması əsla sizi təsir göstərməsin. Bu insanlar bir qədər əvvəl dediyimiz kimi, ağıllarını işlətmədikləri üçün, düşünməkdən qaçdıqları üçün böyük səhvə yol vermişdirlər.
Bu insanları gözləyən aqibəti, Allah bizə çox açıq şəkildə bildirmişdir. İnsanların ölümdən sonrakı həyatlarında, yəni axirətdə olacaqları yaxşı və ya pis mühit, məhz bu dünyadakı davranışlarından, Allaha yaxınlaşıb uzaqlaşmalarından asılıdır. Hər insan etdiklərinin qarşılığını axirətdə görəcək.
- Necə dua edə bilərik?
Allahın böyüklüyünü düşünərək, hörmət edərək Ondan istəmək, səmimi-qəlbdən yalvarmaq dua etməyin əhəmiyyətli şərtlərindən biridir. Necə dua edəcəyimizi Allah bizə Quranda bildirmişdir:
Rəbbinizə yalvara-yalvara və gizlicə dua edin. Şübhəsiz ki, O, həddi aşanları (Allahın sözünə əməl etməyənləri) sevmir. (Əraf surəsi, 55)
Dua etmək üçün yer və zamanın əhəmiyyəti yoxdur. Hər an Allahı düşünüb dua edə bilərik. Allah Quranda belə buyurur:
O kəslər ki, ayaq üstə olanda da, oturanda da, uzananda da Allahı yad edir (Ondan danışır), göylərin və yerin yaradılması haqqında düşünür və deyirlər: “Ey Rəbbimiz! Sən bunları əbəs yerə xəlq etməmisən. Sən çox Ucasan. Bizi Odun əzabından qoru! (Ali İmran surəsi, 191)
Siz (yalnız) Məni yad edin ki, Mən də sizi yad edim! (Yalnız) Mənə şükür edin, Mənə (əsla) nankroluq etməyin!
Ey iman gətirənlər! Səbir etmək və namaz qılmaqla Allahdan kömək diləyin. Həqiqətən, Allah səbir edənlərlədir! (Bəqərə surəsi, 152-153)
Allah, necə dua etməli olduğumuz mövzusunda bizə Quranda daha çox nümunə vermişdir. Peyğəmbərlərin dualarının və keçmişdə yaşamış möminlərin etdikləri duaların bəziləri ayələrdə bildirilir:
O dedi: “Ey Rəbbim! Bilmədiyim bir şeyi Səndən istəməkdən Sənə sığınıram. Əgər məni bağışlamasan, mənə rəhm etməsən, ziyana uğrayanlardan olaram”. (Hud surəsi, 47)
O zaman İbrahim və İsmail evin (Kəbənin) bünövrəsini qaldırarkən belə dua etdilər: “Ey Rəbbimiz! Bunu bizdən qəbul et! Həqiqətən, Sən Eşidənsən, Bilənsən! (Bəqərə surəsi, 127)
Ey Rəbbimiz! İkimizi də Sənə təslim olacaq, nəslimizdən də Sənə təslim olan bir ümmət et. Bizə ibadət qaydalarını göstər və bizim tövbələrimizi qəbul et! Həqiqətən, Sən tövbələri qəbul edənsən, Rəhmlisən! Ey Rəbbimiz! Onların içərisindən özlərinə elə bir elçi göndər ki, Sənin ayələrini onlara oxusun, Kitabı və hikməti onlara öyrətsin və onları günahlardan təmizləsin! Həqiqətən, Sən üstün və güclü, hökm və hikmət sahibisən!” (Bəqərə surəsi, 128-129)
Ey Rəbbim! Sən mənə mülk (və onu idarə etmə imkanı) verdin və mənə sözlərin təfsirini öyrətdin. Ey göyləri və yeri yaradan! Sən dünyada da, axirətdə də mənim Himayədarımsan. Mənim canımı müsəlman kimi al və məni əməlisalehlərə qovuşdur”. (Yusif surəsi, 101)
...“Ey Rəbbim! Mənə həm mənim özümə, həm də valideynlərimə əta etdiyin nemətə şükür etmək üçün, Sənin razı qalacağın yaxşı əməl etmək üçün ilham ver və məni Öz mərhəmətinlə əməlisaleh qullarına qovuşdur!” (Nəml surəsi, 19)
De: “Ey mülkün sahibi Allahım! Sən istədiyin kəsə mülkü verir və istədiyindən də onu geri alırsan; istədiyin kimsəni yüksəldir və istədiyini də alçaldırsan. Xeyir yalnız Sənin Əlindədir. Həqiqətən, Sən hər şeyə qadirsən. (Ali İmran surəsi, 26)
Musa dedi: “Ey Rəbbim! Köksümü açıb genişlət! İşimi yüngülləşdir! Dilimdəki düyünü aç ki, sözümü anlasınlar! Mənə öz ailəmdən bir köməkçi ver – Qardaşım Harunu! Onun sayəsində mənim gücümü artır! Onu işimə ortaq et (ona da peyğəmbərlik ver) ki, Səni çox təqdis edək və Səni çox zikr edək. Şübhəsiz ki, Sən bizi görürsən!” (Taha surəsi, 25-35)
O kəslər ki, ayaq üstə olanda da, oturanda da, uzananda da Allahı yad edir, göylərin və yerin yaradılması haqqında düşünür və deyirlər: “Ey Rəbbimiz! Sən bunları əbəs yerə xəlq etməmisən. Sən çox Ucasan. Bizi Odun əzabından qoru! Ey Rəbbimiz! Sən Oda saldığın kəsi rüsvay edərsən. Zalımların köməkçiləri olmaz. Ey Rəbbimiz! Həqiqətən, biz: “Rəbbinizə iman gətirin!” deyə imana çağıran bir kimsənin çağırışını eşidib iman gətirdik. Ey Rəbbimiz! Günahlarımızı bizə bağışla, təqsirlərimizdən keç və canımızı itaətkarlarla bir yerdə al! Ey Rəbbimiz! Öz elçilərinin vasitəsilə bizə vəd etdiklərini ver və Qiyamət günü bizi rüsvay etmə! Şübhəsiz ki, Sən vədindən dönməzsən!” Rəbbi onlara belə cavab verdi: “Mən, sizlərdən yaxşı işlər görən – istər kişi, istərsə də qadın olsun, – heç bir kəsin əməyini puç etmərəm... (Ali İmran surəsi, 191-195)